گردهمایی سرآمدان استان مرکزی در تهران

نخستین گردهمایی بزرگ سرآمدان دیار آفتاب

مقارن با سالگرد شهادت دیار آفتاب

استان مرکزی

مهد فرهنگ سیاست وصنعت

تهران : 19 دی ماه 1402

گردهمایی سرآمدان استان مرکزی در تهران

" />

شخصیت‌های مؤثر و شاخص استان مرکزیِ مقیم تهران در همایش سرآمدان دیار آفتاب گردهم می‌آیند.

" />

به گزارش خبرگزاری صداوسیمای مرکز اراک؛ نخستین گردهمایی سرآمدان دیار آفتاب با حضور بیش از دو هزار نفر از شخصیت‌های شاخص و تأثیر گذار استان مرکزی برگزار می شود.

در این مراسم که تا ساعتی دیگر در تالار وزارت کشور در تهران برگزار می شود، شخصیت هایی در حوزه‌های اجرایی، علمی و فرهنگی که اهل استان مرکزی بوده، اما مقیم تهران هستند حضور خواهند داشت.

دیدن نادیدنی های ساوه

http://wikisaveh.ir/

" />

معرفی کتاب ریشه یابی 1500 جانام کهن اثر مرتضی مومن زاده

تاکید بر لزوم شکل گیری شبکه نخبگان جهان اسلام

فرهنگی غنی با پیشینۀ چند‌هزار‌ساله در نیمی از قارۀ آسیا تا شرق اروپا و شمال آفریقا گسترده شده است. زبان فارسی چون گوهری بر پیشانی این فرهنگ می‌درخشد، ولی در دو سدۀ اخیر، پاره‌پاره شدن این پیکرۀ فرهنگی با مرزهای جغرافیایی مختلف، “چل‌تکّه”ای از این پیکره ساخته است. خوشبختانه نقش غرورآفرین فرهنگ فارسی بر این چل‌تکّه، از دید فرهنگ‌شناسان و عاشقان این فرهنگ دور نمانده است. یکی از نمودهای برجستۀ فرهنگ فارسی، نام جاهای جغرافیایی؛ از‌جمله نام شهرها، روستاها، قلعه‌ها، کوه‌ها، دشت‌ها، رودها، تالاب‌ها و بسیاری دیگر از پدیده‌های جغرافیایی است.
کتاب “ریشه‌یابی ۱۵۰۰ جانام کهن”، فهرستی کوتاه از این “جانام‌ها”(Placenames) را ارائه می‌دهد. نگارنده آرزو دارد این هدیۀ کوچک به مردمان صاحب این فرهنگ، ریسمانی دیگر برای انسجام بیشتر پیوند فرهنگی‌مان باشد و بر همدلی‌مان در کنار هم‌زبانی بیافزاید.

به نام خداوند جان آفرین حکیم سخن درزبان آفرید

ریشه یابی

۱۵۰۰ جانام { نام جا} کهن

7 4 -" ساوه" “Saveh “ZEH047
جانام "ساوه")Saweh, Saveh،)نام شهری کهن،در استان مرکزی و مرکز شهرستان ساوه است.
زیستگاه"ساوه"در سده هفتم پیش از میلاد،یکی از دژهاو مراکزمهم مادها بوده و در زمان سلسله

پارت ها"ساواکینه")Savakineh)نامیده می شده است. ساوه در دوران اسلا می،محل اقامت دیلمیان
و سلجوقیان بودو در حمله مغول،در سده سیزدهم میلادی،به شدت آسیب دید. این زیستگاه
در زمان ایلخانان بازسازی گردید،ولی در دوره تیموریان بار دیگر به ویرانی کشیده شد.در زمان
گزینش تهران به عنوان پایتخت در میانه
صفویان،این زیستگاه برای چندمین بار رونق گرفت. با گزینش تهران به عنوان پایتخت در میانه

سده نوزدهم میلادی،"ساوه"به تدریج اهمیت خود را از دست داد وبسیاری از اهالی ساوه به
تهران مهاجرت کردند. گفته میشود که در "ساوه"دریاچه ای نیزوجودداشته است]5،]ولی اثری
از این یست. چرا؟
با نگاهی به تصاویرماهواره ای"Earth Google"ملاحظه می شود که دشت"ساوه"در فضایی میان دو
رشته کوه،با رونده ای تا حدودی شرقی-غربی قرار گرفته است. زیستگاۀ"ساوه"در حاشیه بخش
شمال غربی این دشت واقع است. این دو رشته کوه،دشت"ساوه"را از شمال و جنوب محدود

صفحه 193

می کنند. طول دشت"ساوه"در حدود90 کیلومتر است که از محل ورود رود مزلقان (مزدقان ) از
سمت غرب تا شمال شرقی شهر"قم"از سمت شرق ادامه دارد. رشته کوه شمالی"ساوه"، کوههای
رنگرز نام دارد که شهر صنعتی"کاوه"در کوهپایه آن و مشرف به این شهر احداث شده است.
ارتفاع دشتاز سمت غرب به شرق کاهش می یابد،به طوریکه از ارتفاع حدود1100متردر ّ مصب
رودمذکور )در ِ غرب دشت ساوه(،به ارتفاع حدود850 متردر شمال "قم"میرسد. ارتفاع دشت
در فاصلۀ حدود 15 کیلومتریجنوب "ساوه"به حدود950 متر کاهش مییابد. اینارتفاع در 15
کیلومتری جنوب ‌شرقِ ده باغ شیخ تا930 متر نیز پایینمیآید. هرچند شیب دشت"ساوه"از غرب
به شرق،پیوسته در حال کاهش است و اثریاز پهنه فروافتادگی در دشت"ساوه")که آب در آن
گرفتار و ساکن شود(وجودندارد،ولیدر هر حال این تغییر شیب اندکاندکاز غرب به شرق رخ
میدهد. به طوریکه درکل ِطول 90 کیلومتر،دشت"ساوه"از ارتفاع حدود1100متردر ِ غرب دشت،
تا850 متردر شمال شرقی"قم"میرسد،یعنیدر ِطول 90 کیلومتر250 متر از ارتفاع آن کاسته
میشود؛ بهاینترتیبمالحظه میشود که شیب ِ متوسطغرببه شرق،در دشت"ساوه"بسیار کمتر
از یکدرصد است. باتوجهبه شرایط ِ مورفولوژیزمیندر دشت"ساوه"و بهخصوصتغییر شیب
بسیار ِ مالیم ایندشتو عریض ِ شدن آن در جهتشمالیجنوبی که در شرقساوهو جنوب ‌شرق
ِ شیخرخمیدهد،اینامکان وجوددارد که دریاچه تاریخیساوه)که تا زمان پیامبر اسالم آبگیر
ِدهباغ
یا برکهایزندهبوده(در اینبخشقرار داشته است. اگردر زمان حاضر یادر فاصله زمانیچند سده
اخیر اثریاز اینآبگیردر خاطرهها باقینمانده، شاید به اینجهتباشد که گودیآبگیر با رسوباتی
که اغلبناشیاز رودهایمزلقان و قرهچایهستند پر شدهباشد. ایننکته ازنظردانشمندان علوم
زمینامریبدیهیاست که در بعضیاز پهنههایزمین،در اثر عواملتکتونیکی،فروافتادگیای
)Depression)به وجودمیآید که درنهایتدر داخلخشکیهایزمینبه آبگیر تبدیلمیشود. این
ِ مفروض،پساز طیزمانیچندصد تا چندهزار ساله
نکته نیز امریطبیعیاست که فروافتادگی
بهتدریجاز رسوبهایناشیاز آبراهههای)Streams)اطراف پر شدهو آبگیر به پهنهایهموار تبدیل
شود. باتوجه ‌به شرحفوقبهنظرمیرسد که سرگذشتدریاچه خشکشده"ساوه"ازنظر زمانیو
مکانیچنینباشد.
جانام "ساوه"رامیتوان به سه جزء"س")Sa, Se)و "آو"و "ه"بخشبندی کرد که در آن،"س"
ّ ف"زه"به معنیمظهریاز آب بر سطحزمیناستو "آو"
گویشیاز "ز")Za, Ze)و آن نیزمخف
ِ "ساوه"
گویشیاز آبو "ه"پسوند مکان است. اگر اینبخشبندیپذیرفته شود،آنگاهمفهوم جانام
ِ آب، چشمه،دریاچه یا رودی
ّ ظاهر ِ شدن آب بر سطحزمین" خواهد بود. اینکه اینمظهر
"محل
است،نمیتوان نظریقطعیداد،ولیباتوجهبه وجودرودهایقرهچایو مزلقان و همچنیندریاچه
خشکشده"ساوه"،میتوان تصور کرد که نام اینزیستگاهاز دریاچهایبه ایننام،یعنیدریاچه
"ساوه" گرفته شده؛ نه اینکه زیستگاه"ساوه"نام خودرا بر رویدریاچه "ساوه" گذاشته باشد.
بهطورکلیباتوجهبه شباهت ِ زیادواژه"ساوه"باواژههای"زاوه" (ZEH028) ,(ZEH030(؛"زاویه"
َ ه()ZEH045) (Savah)؛
(ZEH033) ,(ZEH032(؛"زاب" (ZEH020) ,(ZEH018) ,(ZEH019(؛"سوه")یا ص َ عو
"ساوا"و "سوه")ZEH048)و باتوجهبه اینکه واژه"زاو"در بسیاریاز جانامهایمشروحه گروه
"زه،زاب، ساو"،بهاحتمالزیادمعنی"مظهریاز آب بر سطحزمین"رامی دهند،این نظرکه

صفحه 194

واژۀ"ساوه"با"زاوه"،"زاویه"،"س َ وه")Saveh)و "صعوه")Sáveh )هممعنیو همریشه باشد،نظری
قابل قبول می نماید.

48 ِ " -رود ساوا"“River Sava “ZEH048

منابع کتاب ریشه یابی 1500 جانام کهن جلد اول صفحه 193 تا 195

توضیح کتاب:

مجموعه حاضر در برگیرنده معرفی 482 نفر از بزرگان و نخبگان ساوجی است و علاقمندان می‌توانند زندگی‌نامه و تاریخ زندگی 482 نفر از بزرگان، نخبگان، فرهیختگان، موسیقی‌دانان، نویسندگان و ... ساوه و زرندیه را در این کتاب مطالعه کنند. آبنوسی ساوجی، حسن آبی، حسین آوی، آثم ساوجی و ... از بزرگان ساوجی هستند.

کتاب فرهیتخگان ساوه

دکتر ابوالقاسم فخاریان تعداد صفحه 1136 به نام 482 فرهیخته در علوم بخش های مختلف

اول بهار 1396

تهیه کننده /محمد شرافت ساوجی 17 اسفند ماه 1398

+ نوشته شده در چهارشنبه بیستم دی ۱۴۰۲ ساعت 6:24 توسط مهندس محمد شرافت ساوجی  |